Ruzie over geld

JM januari 2009

‘Ik ben heel handig in het wegmoffelen van tasjes’

 Schaam je niet, het is heel normaal:  maar liefst 60% van de stellen in Nederland heeft met enige regelmaat ruzie over geld zo blijkt uit een onderzoek van het Nibud in 2007. Sterker nog, de meeste stellen hebben vaker ruzie over geld dan over het huishouden of de kinderen. En waar gaat het dan over? Het is bijna te gênant voor woorden, maar de meeste ruzies gaan over het bestedingspatroon van de vrouw. Dat zou voor een deel te maken kunnen hebben met het feit dat de helft van de ondervraagde stellen geen afspraken heeft gemaakt over geldzaken toen zij gingen samenwonen. Deden zij dit wel, dat bleef het in de meeste gevallen beperkt tot  afspraken over een gezamenlijke rekening.

Waarom hebben we zo vaak ruzie over geld?

Joke de Walle is socioloog en auteur van het boek “Gedoe om geld”. Volgens haar gaan ruzies om geld over heel andere dingen dan je op het eerste gezicht denkt. Het is niet een simpel verhaal waarbij de ene partner de andere partner niks gunt. Het zit dieper.

Op de eerste plaats benadrukt De Walle dat de manier waarop mensen met geld omgaan voornamelijk wordt bepaald door de manier waarop ze zijn opgevoed: ‘ Deden je ouders moeilijk over geld, dan is de kans groot dat je dat zelf ook gaat doen. Maar gaven je ouders makkelijk geld uit aan leuke dingen, dan heb jij waarschijnlijk ook niet zoveel problemen met het kopen van die broek die je niet echt nodig hebt. Heel logisch eigenlijk. Het lastige is alleen dat de manier waarop jij je geld uitgeeft voor jou volstrekt vanzelfsprekend is – sterker nog: het is eigenlijk de enige juiste manier om er mee om te gaan. Dat jouw partner daar heel anders over blijkt te denken, kan dan opeens zeer confronterend zijn.’

Nou heb je wel vaker dit soort confrontaties in een huwelijk of vaste relatie, maar als het om geld gaat, ligt de zaak vaak wat gevoeliger. Dat komt volgens De Walle omdat geld een hele emotionele lading heeft.  Geld gaat namelijk over overleven en geld gaat over je toekomst. ‘Bij een echt gebrek aan geld is dat heel erg voor de hand liggend: als je partner steeds zijn of haar centen uitgeeft aan de drank en je kunt de huur of de hypotheek niet meer betalen, of eten voor je kinderen,  dan heb je een probleem. Maar ook als je op het eerste oog niet een serieus tekort hebt aan geld, kan het toch problematisch worden. Dat komt dan omdat jij wellicht hele andere ideeën hebt over hoe je met jullie geld de toekomst wilt inrichten dan je partner. Zo vind jij het misschien prima om in een klein huis in een minder chique buurt te wonen omdat daar tegenover staat dat je wat vaker uit eten en wat verder op vakantie kunt. Maar dan blijkt je partner daar opeens heel anders over te denken. Die wil koste wat het kost in een nette buurt mét grote achtertuin, ook al moeten jullie daar krom voor liggen. Ga er maar aan staan.’

Wat de zaak nog ingewikkelder maakt volgens De Walle is dat je soms niet alleen een andere financiële opvoeding hebt gehad dan je partner, maar dat een van jullie in het verleden ook nog eens op een bepaalde manier, (licht) getraumatiseerd is door geld. ‘Als je bent opgegroeid in een gezin waar heel weinig geld was en je ouders hadden daar – misschien wel logisch maar tóch – veel ruzie over, dan zal je als volwassene geneigd zijn de hand flink op de knip te houden. Ik zeg hier gelijk achteraan dat je niet moet denken  dat de problemen alleen voort komen uit het opgroeien in een heel arm gezin. Want ook als je in een heel rijk milieu bent opgegroeid kun je dit soort gedrag vertonen. Zo voelen kinderen die veel geërfd hebben zich soms minderwaardig omdat zij helemaal niets hebben hoeven doen voor hun. Ze voelen daardoor permanent de dwang om hier heel zuinig mee om te gaan. Verder zie je nog wel eens dat kinderen die zijn opgegroeid in hele rijke gezinnen het weliswaar materieel heel goed hebben gehad, maar affectief te kort gekomen zijn. Ook dat leidt tot frustraties die op hun beurt weer kunnen leiden tot een problematische omgang met geld: veel te veel uitgeven of juist extreem zuinig zijn.’

Tips

Zijn er manieren om dit soort conflicten aan te pakken?

Volgens Joke de Walle kan het op de eerste plaats heel nuttig zijn om te erkennen dat je verschillend denkt over geld om vervolgens te gaan kijken hoe dat komt. ‘Als je daar over kunt praten met zijn tweeën dan kun je om te beginnen al wat meer begrip opbrengen voor elkaars  standpunt. Verder is het nuttig om te onderzoeken of een van jullie misschien een problematische relatie met geld heeft en waar die vandaan zou kunnen komen. Waren je ouders altijd bezig om zich rijker voor te doen dan ze waren? Hadden ze altijd ruzie over huishoudgeld? Lukt het niet om hier achter te komen dan kan het soms zinnig zijn om een counselor in te schakelen. Realiseer je in ieder geval dat het echt moeilijk is om te veranderen. Met andere woorden: je zult flink je best moeten doen.’

Meer info: www.gedoeomgeld.nl

 

Sophie Derksen (45) is moeder van drie kinderen van 14, 12 en 10. Zij heeft geregeld ruzie met haar man omdat hij vindt dat zij een gat in haar hand heeft.

“Hij is wat geld betreft echt een knijter. Althans, als het gaat om de dingen die ik leuk vindt. Ik koop graag kleren en sieraden of leuke dingen voor het huis. Verder koop ik liever een echt mooie bank of een echte mooie lamp dan  iets van de Ikea. Maar hij vindt dat allemaal zonde van het geld. Heel ongezellig – hij wil nooit eens lekker winkelen en samen met mij naar dit soort spullen kijken. En als ik eens iets nieuws voor mezelf heb gekocht of voor mijn dochter dan is zijn eerste reactie: was dat nou echt nodig? Datzelfde heb ik als ik eens een keer iets zie waarvan ik denk ‘dit is zo mooi, dat moet ik nu kopen anders is het weg’. Dan roept hij meteen ‘dat kan niet’. Om dit soort gezeur uit de weg te gaan laat ik hem nog maar zelden zien wat ik aangeschaft heb. Ik ben heel handig geworden in het wegmoffelen van tasjes. Die laat ik dan in mijn fietstas zitten of ik leg ze onder in mijn kast.  Daar staat tegenover dat hij het wel leuk vindt als ik er leuk uitzie. Tamelijk inconsequent dus. Ik heb dan ook laatst gewoon een jurk gekocht van €250,- en nog een paar bijpassende schoenen. Normaal gesproken overleggen we het als we meer dan €200,- uitgeven, maar in dit geval heb ik het maar even genegeerd. En ik had er echt succes mee. Zo hebben we een soort modus vivendi gevonden.

Wel blijf ik het telkens weer stom vinden dat hij mij verwijt kwistig om te gaan met geld terwijl hij – als het gaat om dingen die hij wél leuk vindt – net zo kwistig kan zijn. Zo vindt hij dat we nu echt eens een flatscreen -TV moeten kopen. Ik denk dan ‘waarom? Omdat de hele straat er een heeft?’ Ook vindt hij het belangrijk om veel geld uit te geven aan sportspullen voor de kinderen: de nieuwste hockeysticks, schaatsen, rackets etc. En natuurlijk zijn we up-to-date met de telefoons. O ja, en vakanties. Die vind hij ook belangrijk. Maar een keertje uit eten? Ho maar!”

Advies Joke de Walle: Sophie en haar man hebben duidelijk verschillende prioriteiten wat betreft hun geld uitgaven. Het zou goed zijn als ze eens een keer om de tafel zouden gaan zitten om dit aan de orde te stellen. Sofie zou kunnen benadrukken dat haar geld-prioriteiten voor haar even belangrijk zijn als de zijne voor hem en dat het voortdurende commentaar echt irritant is. Op basis daarvan kunnen ze nieuwe afspraken maken.

Isabelle Draaier (35) is moeder van twee kinderen van 4 en van 7. Zij verwijt haar man dat hij nooit contant geld bij zich heeft met als gevolg dat zij veel meer betaalt dan hij. En hij bezuinigt ook op de verkeerde dingen.

“Mijn man en ik verdienen allebei geld en hebben een eigen rekening. We hebben afspraken gemaakt over wat we met ons geld doen. Zo betaal ik altijd het speelgoed en de kleren van de kinderen en betaalt hij de boodschappen. Voor de vaste lasten hebben we een aparte rekening waar we allebei geld op storten. Dat lijkt allemaal heel eerlijk verdeeld. Het probleem is alleen dat ik in de praktijk veel meer betaal dan hij. Zo heeft hij nooit cash geld bij zich als we de auto bijvoorbeeld moeten parkeren in een parkeergarage. Dat betaal ik dan maar weer. En als het daar nou bij bleef, dan was dat nog okee. Maar het gebeurt ook op anderen momenten: bij de videotheek, bij een museum of de bioscoop, en zo kan ik nog wel een paar voorbeelden noemen. Waar ik nu het meest last van heb is dat ik steeds verwacht dat hij de volgende keer ook wel iets voor mij zal betalen maar dat dat in de praktijk nooit gebeurt. Daarover ben ik dus echt teleurgesteld.

Verder is het ook nog eens zo dat we allebei net iets te veel geld uitgeven. Met andere woorden: we zouden best wat meer kunnen bezuinigen. Helaas heeft hij daar andere ideeën over dan ik. Zo koopt hij liever wat minder koekjes en drinkyoghurt voor de kinderen dan dat hij stopt met roken. Ik vind dat niet aardig. Maar als ik daar iets over zeg dan begint hij tegen mij te zeuren dat ik alle lichten uit moet doen en de verwarming lager moet zetten. Maar ik ben een Cubaanse! Ik houd van warmte en van licht!

Advies Joke de Walle: Isabelle en haar man hebben in feite goede afspraken gemaakt over wie wat betaalt, maar het loopt mis als het om contante uitgaven gaat. Isabelle kan ervoor kiezen om ook eens een paar keer geen geld op zak te hebben, of ze kan een tijdlang bijhouden hoe veel ze meer betaalt dan haar man en dat verrekenen met het geld voor de vaste lasten. Als daar een probleem ontstaat, dan is het een goed moment om betere afspraken te maken over wie wat contant betaalt.

Dorien de Klerck (41) is moeder van een kind van 5. Zij vindt het heel moeilijk om samen  te leven met een man die zenuwachtig wordt van iedere gelduitgave en van alles wil weten wat het gekost heeft.

“Waar ik me het meest aan erger is dat we allebei een eigen inkomen hebben maar dat hij toch bij iedere uitgave die ik doe – kleren, een keertje uit eten –  aan mij vraagt: ‘wat heeft het gekost?’. Dat doet hij zelfs als ik een cadeautje voor hem koop! Kun je nagaan. En dat terwijl het geld van mijn eigen rekening komt en ik echt nooit rood sta. Daarnaast is het ook nog eens zo dat we voor de vaste kosten een gezamenlijke rekening hebben. Dus hij hoeft ook niet bang te zijn dat mijn uitgaven ten koste gaan van de vaste lasten. Het is eerder omgekeerd. Om gezeur te voorkomen ben ik nog wel eens geneigd om de uitgaven die eigenlijk van de gezamenlijke rekening betaald moeten worden, van mijn eigen rekening te betalen. Dan voel ik me sterker staan. Maar ik houd ook wel eens aankopen verborgen. Als hij dan vraagt of ik iets nieuws aan heb dan zeg ik ‘oh, dat had ik al lang’. Ik heb op zo’n moment gewoon geen zin in ruzie.

Dat ik voornamelijk biologisch eten koop, daar zeurt hij gelukkig niet over. Hij weet dat daar geen discussie over mogelijk is. Toch probeert hij mij wel te overreden om op andere boodschappen te bezuinigen. Zo vindt hij dat ik geen dure koffiepads meer moet kopen en gewoon weer koffie moet gaan zetten met een apparaat. Verder vindt hij dat  ik minder vaak voorgesneden groente moet nemen. Dit alles onder het mom ‘dat kunnen we best zelf snijden. Ik zeg dan ‘hoezo“we”?’ Want in de praktijk komt het er op neer dat ik het dan altijd moet doen.

Ik vind het heel lastig om met een man te leven die zo bang is om geld uit te geven – hij is echt het type dat vreselijk stress krijgt als de beurzen omlaag gaan. Maar waar ik het meeste moeite mee heb is zijn gierigheid. Ik krijg echt nooit een cadeautje.

Advies Joke de Walle: De man van Dorien is wel heel erg bezorgd over geld. Hij lijkt op een aantal mensen in mijn boek: altijd met geld bezig omdat geld tijdens hun jeugd een hele belangrijke rol heeft gespeeld. Ik zou deze man aanraden een paar gesprekken met een counselor of therapeut te voeren om het onderliggende probleem boven tafel te krijgen. De constante vragen over geld kunnen namelijk erg belastend zijn voor een relatie.

KADER 2

Feiten

Uit onderzoek van het Nibud – februari 2007- blijkt dat:

 

• Mannen      en vrouwen vaak anders over geld denken. Mannen hebben meer over voor geld dan vrouwen. Zij vinden vaker dan vrouwen dat veel geld hen zelfstandig      maakt. Ook vinden zij merkartikelen belangrijker. Vrouwen maken zich eerder zorgen over geld en doen vaker een aankoop zonder eerst na te denken of ze het echt nodig hebben.
•  Bij 77% van de stellen de financiële administratie door één persoon wordt      gedaan.
• De meeste partners die een gezamenlijke rekening hebben, hetzelfde bedrag      storten op deze rekening – dus ook als de één meer verdient dan de ander.
• Vrouwen vaker kleding, anticonceptiemiddelen en cadeaus betalen en mannen vaker grotere uitgaven doen zoals huur of hypotheek, de verzekering en het vervoer.
• 60% van de ongehuwde samenwoners geen samenlevingscontract heeft.
• Stellen elkaar gemiddeld een verjaarscadeau geven van rond de honderd euro. Dit gemiddelde gaat omlaag narmate een stel langer bij elkaar is.

 

Tips van het Nibud

•  Zorg  er altijd voor dat je naast een gezamenlijke rekening ook nog een eigen      rekening hebt. Dit zorgt voor een financieel onafhankelijk gevoel en kan      ruzies voorkomen.
•  Zorg  dat niet een persoon zich altijd over de financiën buigt maar wissel dit af. Zo krijg je allebei beter inzicht in jullie financiële situatie.
•  Stort allebei een gelijk percentage van je inkomen op de gezamenlijk rekening of  zorg dat je allebei evenveel overhoudt op je privé-rekening
•  Zorg dat je op de hoogte bent van wat er gebeurt als jij en je partner uit elkaar gaan Dit is helemaal van belang als je geen samenlevingscontract hebt.